37 phẩm trợ đạo là những yếu tố giúp hành giả tu tập đạt đến con đường giác ngộ và giải thoát.
Đạo Phật, với giáo lý tinh tấn và hướng về sự giác ngộ và giải thoát, đã truyền bá 37 phẩm trợ đạo – một hệ thống chỉ dẫn để giúp chúng sinh đi đến con đường tu hành chân chính. Các phẩm này không phải là những quy tắc ràng buộc mà là sự hướng dẫn nhằm phát triển trí tuệ, thực hành nhận thức và tìm thấy sự thật, không chỉ dựa trên niềm tin mà trên sự giác ngộ. Chúng bao gồm:
Tứ Niệm Xứ
Tứ Niệm Xứ (Bốn chỗ cần quán niệm): Tứ niệm xứ là nền tảng của thiền quán trong Phật giáo, bao gồm:
Quán thân bất tịnh: Là nhận thức về sự bất tịnh của thân xác. Thân xác, bao gồm các yếu tố như đất, nước, lửa, gió, chứa đựng những yếu tố nhơ nhớp bên trong. Điều này giúp giảm lòng kiêu ngạo và chấp trước vào ngoại hình.
Quán thọ thị khổ: Là nhận thức rằng cảm thọ (cảm giác, cảm xúc) đều có gốc rễ từ sự dính mắc, và sự dính mắc này sẽ sinh ra khổ đau. Điều này hướng tới việc hiểu rằng cảm thọ không nên là nơi chúng ta bám chấp.
Quán tâm vô thường: Là sự nhận thức về bản chất luôn thay đổi của tâm. Tâm ý con người thay đổi không ngừng, không cố định từ ngày này qua ngày khác. Điều này giúp giảm sự chấp ngã và kiêu ngạo vào ý kiến cá nhân.
Quán pháp vô ngã: Là sự nhìn nhận rằng các pháp đều vô ngã, không có thực thể cố định. Các sự vật, hiện tượng, quan niệm đều không cố định, thay đổi theo thời gian và không gian.
Tứ Chánh Cần
Tứ chánh cần (Bốn nỗ lực đúng đắn): Đây là bốn cách thức chúng ta cần tinh tấn, tu hành để nuôi dưỡng tâm thiện và dứt bỏ điều ác:
- Đối với việc bất thiện đã sinh, phải trừ dứt hẳn.
- Đối với việc bất thiện chưa sinh, không để chúng sinh ra.
- Đối với việc thiện chưa sinh, cần nuôi dưỡng để chúng phát triển.
- Đối với việc thiện đã sinh, cần nỗ lực duy trì và phát triển.
Tứ Như Ý Túc
Tứ như ý túc (Bốn yếu tố giúp đạt được mục đích): Tứ như ý túc giúp chúng sinh xây dựng sự kiên nhẫn và ý chí. Các yếu tố này bao gồm:
- Dục: Khao khát hướng đến sự giác ngộ, thành tựu mục tiêu lớn lao.
- Cần: Sự tinh tấn và nỗ lực học hiểu, thực hành giáo lý.
- Tâm: Sự kiểm soát tâm ý, giúp đạt đến trạng thái bất loạn.
- Quán: Sự quán chiếu, dùng trí tuệ để hiểu rõ chân lý.
Ngũ căn
Ngũ căn (Năm năng lực căn bản): Ngũ căn là năm pháp giúp xây dựng nền tảng cho mọi thiện pháp:
- Tín: Niềm tin vững chắc vào Chánh Pháp.
- Tấn: Tinh tấn trong tu hành, không mệt mỏi.
- Niệm: Luôn ghi nhớ về pháp, giữ tâm từ bi, hiền thiện.
- Định: Trạng thái thiền định, tâm trí không dao động.
- Tuệ: Trí tuệ, hiểu biết chân thật, suy xét thấu đáo.
Ngũ lực
Ngũ lực (Năm sức mạnh phát sinh từ Ngũ căn): Ngũ lực là năm sức mạnh được sinh ra từ Ngũ căn, giúp người tu hành vượt qua mọi khó khăn:
- Tín lực: Niềm tin kiên cố vào Chánh Pháp.
- Tấn lực: Sức mạnh tinh tấn không thối lui.
- Niệm lực: Sự ghi nhớ về thiện pháp không ngừng.
- Định lực: Khả năng tập trung tư tưởng.
- Tuệ lực: Trí tuệ phát triển, nhận thức về con đường giải thoát.
Thất Bồ Đề Phần
Thất bồ đề phần (Bảy phần của giác ngộ): Còn gọi là Thất giác chi, Thất bồ đề phần là bảy yếu tố dẫn đến giác ngộ:
- Trạch pháp: Khả năng chọn lọc và phân biệt sự thật.
- Tinh tấn: Nỗ lực dứt bỏ các pháp bất thiện.
- Hoan hỷ: Tâm vui vẻ, niềm vui với mọi sự việc.
- Khinh an: Sự nhẹ nhàng, an lạc, dứt bỏ phiền não.
- Niệm: Luôn nghĩ đến chúng sanh và Phật.
- Định: Tâm bình thản, không dao động.
- Xã: Buông bỏ những định kiến, tư tưởng hẹp hòi.
Bát Chánh Đạo
Bát chánh đạo (Tám con đường chân chánh): Bát chánh đạo là con đường tám bước dẫn đến giác ngộ và giải thoát:
- Chánh kiến: Hiểu biết đúng, không bị thành kiến.
- Chánh tư duy: Suy nghĩ chân chánh, hợp lý.
- Chánh ngữ: Lời nói chân thật, không hại người.
- Chánh nghiệp: Hành động không gây hại, trả thù.
- Chánh mạng: Nghề nghiệp chân chánh, không làm tổn hại sinh linh.
- Chánh tinh tấn: Siêng năng làm thiện, tránh ác.
- Chánh niệm: Giữ tâm luôn tỉnh thức.
- Chánh định: Bình tĩnh, sáng suốt, không loạn động.
Cuối cùng, đạo Phật khuyên người tu hành cần tự phát triển trí tuệ của mình. Câu chuyện về người mù và cây đèn là lời nhắc nhở sâu sắc rằng, dù được người khác hướng dẫn, cây đèn sáng suốt phải tự mình duy trì. Học hỏi và thực hành giáo pháp phải xuất phát từ chính tâm mình, không chỉ dừng lại ở kiến thức sách vở, mà phải sống và thực hành để đạt tới giác ngộ thật sự. Cây đèn đó chính là trí tuệ bát nhã bên trong mỗi người – cây đèn soi sáng cho sự giải thoát và an lạc vĩnh viễn khỏi vòng sinh tử luân hồi.
Theo Bchannel
