Phật viện Đồng Dương, di tích quốc gia đặc biệt ở Quảng Nam, một trong những tu viện Phật giáo của vương quốc Champa, đến nay xuống cấp trầm trọng, gần như là phế tích khiến người dân không khỏi xót xa, chạnh lòng.

Chạnh lòng Phật viện Đồng Dương với nỗi buồn mang tên 'phế tích' - Ảnh 1.
Tháp Sáng của Phật viện Đồng Dương được chống đỡ bằng cách quây sắt chằng chịt – Ảnh: L.TRUNG

Trải qua nhiều thế kỷ, khu di tích Phật viện Đồng Dương đã bị tàn phá nặng nề bởi chiến tranh và sự tác động của thiên tai, hiện chỉ còn mảng tường tháp được gọi là tháp Sáng cùng với nền móng các công trình kiến trúc, một số vật trang trí bị vùi lấp.

Phật viện có diện tích khoanh vùng bảo vệ là 5,3ha, trong khu vực này có 11 nhà dân, hơn 100 ngôi mộ và đất hoa màu của dân.

Tháp Sáng đang được chống đỡ bằng cách quây sắt chằng chịt, các mảng tường mục, xuống cấp, nguy cơ đổ sập bất cứ lúc nào. Xung quanh cỏ dại mọc um tùm, nhìn hoang vu, nhếch nhác, người dân chạnh lòng cho di tích.

Chạnh lòng Phật viện Đồng Dương với nỗi buồn mang tên 'phế tích' - Ảnh 5.
Cỏ dại mọc um tùm – Ảnh: L.TRUNG

“Cứu” di tích bằng cách nào?

Ông Nguyễn Thanh Hồng – giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam – cho hay Phật viện Đồng Dương mặc dù là di tích cấp quốc gia đặc biệt nhưng nó gần như là phế tích.

Hiện chỉ còn mỗi tháp Sáng cũng đang xuống cấp, toàn bộ thông tin về giá trị chủ yếu căn cứ vào các tư liệu nghiên cứu của Viện Viễn Đông Bác cổ, các chuyên gia người Pháp để lại và qua nhiều hội thảo khoa học của các chuyên gia, nhà nghiên cứu.

Hiện nay cần phải có một dự án quy hoạch tổng thể về bảo tồn và phát huy giá trị di tích, tuy nhiên muốn có dự án lớn phải đi từ các dự án thành phần.

Cụ thể là di dời hơn 120 ngôi mộ đang nằm trong vùng lõi di tích này, bồi thường đất sản xuất lâu đời của người dân nằm trong vùng lõi để khoanh vùng bảo vệ.

Bên cạnh đó thực hiện dự án khảo cổ, khai quật, thám sát để có chính xác phần móng dưới lòng đất, xong mới lập quy hoạch tổng thể, việc này tỉnh đã tính hết nhưng chưa đủ nguồn lực.

Chạnh lòng Phật viện Đồng Dương với nỗi buồn mang tên 'phế tích' - Ảnh 6.
Quảng Nam đang trình dự án trùng tu cấp thiết cổng tháp Sáng – Ảnh: L.TRUNG

Theo ông, hiện tỉnh đã có kinh phí và đang trình Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thẩm định hồ sơ để trùng tu cấp thiết tháp Sáng, chống sụp đổ.

Dự kiến năm 2025 sẽ bố trí nguồn kinh phí thực hiện di dời mộ và bồi thường đất sản xuất cho người dân.

Sau đó tiếp tục bố trí nguồn thực hiện khảo cổ, thám sát và khai quật, xong hết và đủ cứ liệu sẽ lập dự án quy hoạch bảo tồn, phục dựng, việc này sẽ tốn rất nhiều kinh phí.

Và trong quý 1-2025 sẽ tổ chức hội thảo khoa học quốc gia Nghiên cứu, bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa Phật giáo Phật viện Đồng Dương.

Xót xa Phật viện Đồng Dương với nỗi buồn mang tên 'phế tích' - Ảnh 3.
Phật viện Đồng Dương nhìn từ trên cao – Ảnh: L.TRUNG

Dự án tu bổ, gia cố tháp Sáng 12 tỉ đồng

Trước đó UBND tỉnh Quảng Nam có quyết định phê duyệt chủ trương đầu tư dự án Tu bổ, gia cố, phục hồi và phát huy giá trị tháp Sáng thuộc di tích quốc gia đặc biệt Phật viện Đồng Dương.

Trong đó tu bổ, gia cố di tích, khảo sát, đánh giá hiện trạng, khai quật, nghiên cứu khảo cổ khu vực quanh chân tháp với diện tích khoảng 500m2.

Thực hiện các can thiệp bảo tồn khu vực quanh chân tháp, bao gồm các công việc: tu bổ chống sạt đổ khối xây thân tháp cổng hiện trạng, tu bổ phục hồi phần móng, phục hồi bậc cấp cửa chính, tu bổ phục hồi hai cửa bên, bậc cấp bên, chống mối công trình, bảo quản gia cố bề mặt gạch… Tổng mức đầu tư dự án 12 tỉ đồng.

Ông Hồng cho biết tỉnh đang xin ý kiến Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về kỹ thuật vì di tích quốc gia đặc biệt phải được bộ thẩm định.

Năm 2019 huyện Thăng Bình, Quảng Nam đã tổ chức lễ đón nhận bằng di tích quốc gia đặc biệt Phật viện Đồng Dương, nằm ở làng Đồng Dương, xã Bình Định Bắc.

Theo thông tin từ địa phương, Phật giáo du nhập vào Vương quốc Champa rất sớm, vào khoảng những thế kỷ đầu Công nguyên. Phật viện Đồng Dương là trung tâm kiến trúc Phật giáo quan trọng bậc nhất của Vương quốc Champa, được Vua Indravarman II (Vương quốc Champa) xây dựng vào năm 875 để thờ vị Bồ tát bảo hộ cho vương triều là Laksmindra – Lokesvara.

Năm 875, do lòng tin vào Phật giáo, nhà vua đã cho dựng lên một Phật viện (Vihara) và đền thờ Laksmindra Lokesvara Svabhayada.

Vào những năm đầu của thế kỷ XX, các nhà khoa học Pháp đã khai quật tại đây được hàng trăm tác phẩm điêu khắc vô giá, phần lớn đang được trưng bày ở Bảo tàng Chăm Đà Nẵng.

Chạnh lòng Phật viện Đồng Dương với nỗi buồn mang tên 'phế tích' - Ảnh 3.
Các mảng tường ở tháp xuống cấp – Ảnh: L.TRUNG

Năm 1901, nhà nghiên cứu người Pháp L.Finot trong đề tài công bố của mình về vấn đề di tích Đồng Dương đã giới thiệu 229 hiện vật được phát hiện, nổi bật nhất là bức tượng Bồ tát Tara bằng đồng cao hơn 1,1m đẹp vào loại bậc nhất của khu vực Đông Nam Á.

Đến năm 1902, nhà nghiên cứu H.Parmentier tiến hành khai quật trên một quy mô lớn tại Phật viện Đồng Dương. Cuộc khai quật này đã thu hút các nhà nghiên cứu tìm về, đồng thời đánh giá đây là một trong những di tích quan trọng của khu vực Đông Nam Á.

Theo khảo tả của H.Pramentier, toàn bộ khu đền thờ chính và các tháp nằm lân cận phân bố trên một trục từ tây sang đông, dài khoảng 1.300m.

Khu đền thờ chính nằm trong một khu vực hình chữ nhật dài 326m, rộng 155m, xung quanh có tường gạch bao bọc.

Ngoài phần chánh điện thì còn được phát hiện hệ thống nền gạch của một khu tăng xá, giảng đường nối nhau trên một chu vi rộng lớn, những viên ngói lợp các khu xây dựng cũng được phát hiện rải rác, chứng minh đây là mô hình Phật viện khép kín rất lý tưởng cho công cuộc đào tạo tăng tài.

LÊ TRUNG/BÁO TUỔI TRẺ

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Bài viết cùng chuyên mục:

Đức Giê-su qua cái nhìn của người Phật tử
Điểm nhìn

Đây là bài thuyết trình của GS.André Bareau vào năm 1984, tuy nhiên với tính hàn lâm và các cứ liệu nghiêm túc, thực tế nên nội dung vẫn còn nguyên giá trị tham khảo, hướng đến nhận thức về điểm tương đồng và dị biệt giữa các tôn giáo. Do vậy, Giác Ngộ giới thiệu...

Mừng Giáng sinh theo tinh thần Phật giáo
Điểm nhìn

Ngày nay, Giáng sinh không chỉ là lễ hội tôn giáo mà còn mang thông điệp về lòng hào phóng, đoàn tụ gia đình và hy vọng. Những giá trị này rất tương đồng với lý tưởng Phật giáo. Việc trao tặng quà hay quây quần bên gia đình cũng là cách biểu hiện lòng...

Ngọn lửa sân hận từ vụ “phóng hỏa” ở đường Phạm Văn Đồng
Điểm nhìn

Đức Phật đã chỉ ra rằng sân hận là một trong những nguyên nhân sâu xa dẫn đến khổ đau không chỉ cho bản thân mà còn cho xã hội. Trong Kinh Tăng Chi, Ngài nói: “Sân hận làm con người đánh mất lý trí, không còn nhìn thấy sự thật của mọi sự vật....

TP.HCM: Hội đồng Chứng minh Đại nghị lần thứ II và tưởng niệm chư vị Pháp chủ
Tin trong nước, Tin tức, Tin tức Giáo hội

Sáng 10/12, tại Văn phòng Đức Pháp chủ – Việt Nam Quốc Tự (TP.HCM), Hội đồng Chứng minh GHPGVN đã tổ chức Đại nghị lần thứ II dưới sự chủ trì của Đại lão Hòa thượng Thích Trí Quảng, Pháp chủ GHPGVN. Tham dự Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Nhơn, Phó Pháp chủ, Chủ...

Ấn Độ: Khai mạc đại lễ trùng tụng Tam Tạng Pali 2024 – Hơn 10.000 người quy tụ vì hòa bình và từ bi
Tin quốc tế, Tin tức

Sự kiện trùng tụng kinh Pali quốc tế lần thứ 19 (International Tipitaka Chanting) diễn ra 10 ngày kể từ ngày 2/12/2024, đã chính thức khai mạc tại Bồ Đề Đạo Tràng (Bodhgaya), Ấn Độ. Đây là một trong những sự kiện Phật giáo quốc tế quan trọng, thu hút sự tham gia của hơn 10.000...

Học viện Phật giáo Việt Nam tại TP.HCM tổ chức lễ Tốt nghiệp năm 2024 cho gần 400 Tăng Ni sinh
Tin trong nước, Tin tức

Sáng ngày 30/11/2024, tại Học viện Phật giáo Việt Nam TP. HCM (cơ sở II, xã Lê Minh Xuân, huyện Bình Chánh), Hội đồng Điều hành Học viện đã trang trọng tổ chức lễ Tốt nghiệp năm 2024 cho 399 Tăng Ni sinh, học viên thuộc các chương trình và hệ đào tạo của Học...

Họ Thích những vấn đề lịch sử
Điểm nhìn

Việc sử dụng chữ Thích làm tộc danh cho người xuất gia, lâu nay nhiều người cho rằng do Thích Đạo An (312-385, Tây Tấn Trung Quốc) thiết định ra, và như vậy danh xưng đó là một sản phẩm của Phật giáo Trung Quốc, còn Việt Nam ta thì “bắt chước” theo. Phải chăng đây...

Quốc vương Campuchia thăm và lễ Phật tại Quán Sứ, Thủ đô Hà Nội
Tin trong nước, Tin tức, Tin tức Giáo hội

Đức Phó Pháp chủ HĐCM, Chủ tịch HĐTS GHPGVN, Trưởng lão Hòa thượng Thích Thiện Nhơn đã chủ trì lễ đón Quốc vương Campuchia Norodom Sihamoni đến lễ Phật tại chùa Quán Sứ và thăm Trung ương GHPGVN, vào sáng 29/11. Tại chính điện chùa Quán Sứ, Quốc vương Norodom Sihamoni cùng chư tôn giáo...

Quảng Ninh: Tưởng niệm 716 năm Phật hoàng Trần Nhân Tông nhập niết bàn
Tin trong nước, Tin tức

Ngày 30/10/Giáp Thìn (30/11/2024) tại Ngoạ Vân, BTS GHPGVN tỉnh Quảng Ninh phối hợp cùng UBND Tp.Đông Triều trang nghiêm tổ chức Đại lễ tưởng niệm 716 năm ngày Phật hoàng Trần Nhân Tông nhập niết bàn (1/11/1308-1/11/2024), nhằm tưởng nhớ công lao và sự nghiệp vĩ đại của Phật hoàng Trần Nhân Tông và...

Trong thời đại chiến tranh, cộng đồng Phật giáo sẽ làm gì?
Điểm nhìn

Đã đến lúc vượt qua những hạn chế của chính trị và không nhận ra sự ràng buộc và nỗi buồn lớn lao. Này hỡi những phật tử, các bạn không nghe thấy tiếng la hét và tiếng kêu la của hàng xóm chúng ta xuyên thấu bầu trời sao? Báo cáo của Viện Nghiên...

Khai mạc hội thảo “Thiền Vipassanā trong đời sống hiện đại” tại tổ đình Bửu Long
Tin trong nước, Tin tức, Tin tức Giáo hội

Sáng nay, 24-11, tại tổ đình Bửu Long (TP.Thủ Đức, TP.HCM), Trung tâm Nghiên cứu và Ứng dụng Thiền học Nam truyền thuộc Viện Nghiên cứu Phật học VN đã diễn ra Lễ khai mạc Hội thảo “Thiền Vipassanā trong đời sống hiện đại”. Chứng minh, tham dự Hội thảo có Đức Phó Pháp chủ...

Lễ húy nhật Đức Trưởng lão Hòa thượng Thích Trí Quang
Tin trong nước, Tin tức

Sáng 11/11/2024 (11.10 Giáp Thìn) tại Tổ đình Từ Đàm (01 Sư Liễu Quán, phường Trường An, Huế); HT.Thích Hải Ấn cùng chư Tăng bổn tự đã trang nghiêm tổ chức lễ Húy nhật Đức Trưởng lão Hòa thượng Thích Trí Quang. Dâng hương, đảnh lễ tưởng niệm và cử hành nghi lễ có Trưởng...

Huế: Tưởng niệm húy nhật Trưởng lão Hòa thượng Thích Chơn Thiện (1942-2016)
Tin trong nước, Tin tức

Sáng nay 8-11 (8-10-Giáp Thìn), môn phái tổ đình Tường Vân (P.Thủy Xuân, Huế) đã thành kính tổ chức Lễ tưởng niệm húy nhật Trưởng lão Hòa thượng Thích Chơn Thiện, Phó Pháp chủ Hội đồng Chứng minh, nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Hội đồng Trị sự, nguyên Viện trưởng Học viện Phật giáo VN...

Sự kiện lịch sử của Phật giáo Việt Nam
Điểm nhìn, Sự kiện

Sau khi đất nước được độc lập và hòa bình, thống nhất Phật giáo là nguyện vọng của tất cả Tăng Ni, Phật tử trong cũng như ngoài nước. Lần đầu tiên trong lịch sử Phật giáo Việt Nam, các tổ chức, giáo hội, hệ phái có mặt ở nước ta đã cùng một ý...

Giữa Tâm Bão Xã Hội: Phật Giáo và Con Đường Tỉnh Thức
Điểm nhìn

Trong thế giới hiện đại, khi sự ồn ào của mạng xã hội và sự chuyển động không ngừng của truyền thông làm khuấy đảo tâm trí con người, Phật giáo dường như đang bị đẩy vào một vở kịch xã hội đầy rẫy những diễn đàn tranh luận vô nghĩa. Người ta nhìn nhận...

Đại lễ kỷ niệm 40 năm ngày thành lập GHPGVN tỉnh Thanh Hóa
Tin trong nước, Tin tức, Tin tức Giáo hội

Sáng ngày 31/10, tại Hội trường 25B (phường Ngọc Trạo, thành phố Thanh Hóa), BTS GHPGVN tỉnh Thanh Hóa đã long trọng tổ chức Đại lễ kỷ niệm 40 năm ngày thành lập GHPGVN tỉnh Thanh Hóa với sự tham dự của đông đảo nhân dân Phật tử thập phương. Quang lâm chứng minh tham...

Ads Blocker Image Powered by Code Help Pro

Đã phát hiện trình chặn quảng cáo!!!

Chúng tôi đã phát hiện thấy bạn đang sử dụng tiện ích mở rộng để chặn quảng cáo. Vui lòng hỗ trợ chúng tôi bằng cách vô hiệu hóa các trình chặn quảng cáo này.