A. NGUYÊN VĂN
Phồn thể tự
愚人食鹽喻
昔有愚人至於他家，主人與食嫌淡無味。主人聞已更為益鹽。既得鹽美，便自念言：所以美者緣有鹽故。少有尚爾況復多也。
愚人無智便空食鹽。食已口爽返為其患。
譬彼外道聞節飲食可以得道，即便斷食或經七日或十五日，徒自困餓無益於道。如彼愚人以鹽美故而空食之，致令口爽。此亦復爾。
Giản thể tự
愚人食盐喻
昔有愚人至于他家，主人与食嫌淡无味。主人闻已更为益盐。既得盐美，便自念言：所以美者缘有盐故。少有尚尔况复多也。
愚人无智便空食盐。食已口爽返为其患。
譬彼外道闻节饮食可以得道，即便断食或经七日或十五日，徒自困饿无益于道。如彼愚人以盐美故而空食之，致令口爽。此亦复尔。
B. PHIÊN ÂM
Ngu nhân thực diêm dụ
Tích hữu ngu nhân chí vu tha gia. Chủ nhân dữ thực hiềm đạm vô vị. Chủ nhân văn dĩ tiện vi ích diêm. Kí đắc diêm mỹ. Tiện tự niệm ngôn: Sở dĩ mỹ giả duyên hữu diêm cố. Thiểu hữu thượng nhĩ huống phục đa dã.
Ngu nhân vô trí tiện không thực diêm. Thực dĩ khẩu sảng phản vi kỳ hoạn.
Thí bỉ ngoại đạo văn tiết ẩm thực khả dĩ đắc đạo. Tức tiện đoạn thực hoặc kinh thất nhật hoặc thập ngũ nhật, đồ tự khốn ngạ vô ích ư (vu) đạo. Như bỉ ngu nhân dĩ diêm mỹ cố nhi không thực chi, trí linh khẩu sảng. Thử diệc phục nhĩ.
C. DỊCH NGHĨA
Thuở xưa có một kẻ ngu đến thăm nhà của một người bạn. Khi chủ nhà đã dọn những món ăn để tiếp đãi, anh ta phàn nàn là quá lạt nên chủ nhà thêm một chút muối. Kẻ ngu ăn tiếp thì cảm thấy thức ăn ngon hơn.
Thế là hắn tự nghĩ thầm:
“Sở dĩ được ngon như thế là nhờ có muối. Mới nếm một tí thôi mà ngon thế này, huống nữa là nếu ăn càng nhiều hơn.”
Nghĩ vậy, kẻ ngu vô trí liền chỉ ăn toàn muối. Khi ăn xong, hắn chuốc cái họa bị phỏng miệng.
Đây cũng như có hàng ngoại đạo, khi nghe rằng bỏ ăn bỏ uống thì sẽ có thể đắc Đạo, nên liền tuyệt thực đến 7 ngày hoặc 15 ngày. Họ chỉ tự làm mình đói khát khốn khổ mà không có lợi gì đối với việc tu Đạo. Hàng ngoại đạo đó thì cũng như kẻ ngu kia, do bởi ham vị mặn mà chỉ ăn toàn muối. Kết quả là bị phỏng miệng vậy.
D. Ý NGHĨA
Kính thưa các vị! Mỗi người ở thế gian đều có trí thức của riêng mình, trí thức cũng có sâu cạn chẳng đồng; nó là vũ khí cải tạo mình và làm lợi ích cho người khác. Nếu như chúng ta dùng trí thức không thích hợp thì có thể tự hại mình và nguy hiểm cho xã hội, còn như biết dung hòa thì mới có thể phát huy hiệu lực và tác dụng; giống như thuốc hay mà uống không đúng bệnh thì biến thành thuốc độc.
Thí dụ này muốn nói đến người luôn thích ăn ngon và người keo kiệt không dám ăn, cả hai đều ăn uống không điều độ; chủ nghĩa hưởng thụ quá mức và khổ hạnh đều không cân bằng cuộc sống. Muôn sự ở thế gian cần phải ở mức độ vừa phải; nếu quá mức hoặc quá thấp thì có thể làm hỏng sự việc. Ví dụ, những người làm việc thiếu trách nhiệm có thể đời này họ không làm nên được gì; nhưng nếu có người chạy theo danh lợi không biết chán thì cũng gây nên sự tranh chấp, tính toán mà tạo thành ác nghiệp; hoặc có người cả đời bôn ba xuôi ngược luôn bị phiền não trói buộc, cho đến nhiều đời nhiều kiếp trôi lăn trong luân hồi không dứt.
