Đi tìm một lý do là tài năng của bản ngã.

Trong mọi hoàn cảnh, bản ngã luôn yêu cầu được bảo vệ. Nếu không tại thì bị. Vòng lẫn quẫn của do mình hay do người cứ ám ảnh tâm trí. Hoài nghi mình; mặc cảm mình. Đỗ lỗi người; thách thức người. Ngay cả đã bước chân trên con đường tự nguyện giải thoát, việc bước ra khỏi ám ảnh tìm kiếm một lý do cho bản ngã vẫn còn đó là một vấn đề lớn thật sự lớn của muôn kiếp nhân sinh.

Có một lần, vị lõa thể Kassapa hỏi Đức Phật Gotama có phải khổ do tự mình làm ra?

Không phải vậy, này Kassapa. Đức Phật trả lời.

Kassapa hỏi tiếp có phải khổ do người khác làm ra?

Không phải vậy, này Kassapa. Đức Phật trả lời tiếp.

Như vậy, Kassapa lại hỏi, có phải khổ do mình và người cùng làm ra, có phải khổ không do mình và người cùng làm ra, hay khổ do tự nhiên sanh?

Đức Phật trả lời tất cả đều không phải.

Kassapa khó hiểu và hoài nghi phản biện lại Đức Phật: Vậy thì không có khổ? Hay thật sự Đức Phật không thấy khổ và không biết khổ?

Đức Phật cho biết Ngài có biết khổ và có thấy khổ. Nhưng không có khổ nào tự sinh và khổ nào bất biến cả. Sau đó, theo thỉnh cầu của Kassapa, Đức Phật cho biết:

Một người làm và chính người làm ấy cảm thọ (kết quả). Này Kassapa, như Ông gọi ban đầu “khổ do tự mình làm ra”, như vậy có nghĩa là Thường Kiến.

Một người khác làm và một người khác cảm thọ. Này Kassapa, như vậy đối với người bị cảm thọ, được xảy ra như: “Khổ do người khác làm ra”, như vậy có nghĩa là Đoạn Kiến.

Này Kassapa, từ bỏ hai cực đoan ấy, Như Lai thuyết pháp theo con đường trung đạo: Vô minh duyên hành, hành duyên thức, thức duyên danh sắc, danh sắc duyên lục nhập, lục nhập duyên xúc, xúc duyên thọ, thọ duyên ái, ái duyên thủ, thủ duyên hữu, hữu duyên sanh, sanh duyên lão tử và sầu khổ. Như vậy là toàn bộ khổ uẩn này tập khởi. Nhưng do ly tham và đoạn diệt hoàn toàn vô minh, các hành diệt. Do các hành diệt nên thức diệt… (như trên)… Như vậy là toàn bộ khổ uẩn này đoạn diệt.[1]

Kassapa nghe xong, xin quy y và xuất gia trong giáo pháp do Đức Phật giảng dạy. Không bao lâu, Kassapa thành tựu A-la-hán.

Do mình hay do người là một hoài nghi lớn của ngã ái. Nó là lý do của tự khổ và là chướng ngại của tự giải thoát. Chiến tranh có mặt cũng từ đi tìm lý do cho ngã ái này.

Một người có tĩnh lặng và biết quán sát mình, người ấy thấy mọi hiện hữu, bao gồm khổ thọ, đều sinh diệt. Hiện hữu sinh diệt tùy thuận nhân, duyên và quả. Không có ai và cũng không tại ai cả. Mình và người đều nằm trong hiện hữu sinh diệt theo nhân, duyên và quả đó. Khi tham ái có mặt thì chấp thủ có mặt. Khi chấp thủ có mặt thì khổ đau có mặt. Từ tham đến thủ rồi đến khổ chỉ là những hiện tượng sinh khởi và đoạn diệt trôi chảy trên dòng sông nhân, duyên, quả. Đi tìm khổ do mình hay khổ do ai trong các hiện tượng sinh diệt trên dòng sông nhân, duyên, quả này là một sai lầm.

Giải thoát cuối cùng không bao giờ có người giải thoát. Khổ đau cuối cùng không bao giờ có người khổ đau. Đi tìm giải thoát trong nhận thức do mình hay do người đều không thể tìm thấy giải thoát. Theo đuổi lời giải khổ đau do mình hay do người đều không thể khép lại khổ đau. Chỉ có ghi nhận khổ đau như một hiện thực và thấy nhân duyên sanh diệt của hiện thực đó trong ánh sáng duyên khởi mới đi đến chấm dứt được khổ đau.

Có thể nói, người muốn chấm dứt khổ đau, người ấy đừng đi tìm lý do tại mình hay tại người nữa. Người ấy cần thấy hiện thực mình có khổ. Mình khổ là do có ái và thủ. Ái cái gì và thủ cái gì làm mình khổ cần phải được nhìn thấy. Xả ly cái mình ái và mình thủ đã được nhìn thấy đó trong ánh sáng tư duy và kinh nghiệm vô thường, bất toại nguyện và chấp ngã. Xả ly và tự nghiệm hiện thực cảm được trên thân và tâm mình. Dùng hiện thực cảm được để minh chứng hiện thực. Có hết khổ hay không có hết khổ khi đã xả ly ái và thủ, tự mình sẽ biết. Không cần chứng nhận mà cũng không còn đi tìm nữa một lý do cho khổ đau tự cảm nơi mình hay bất cứ nơi đâu.

Nhuận Đạt (tu sĩ)


[1] SN 12.17 (Tương Ưng Bộ)

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Bài viết cùng chuyên mục:

Đức Phật dạy về siêu độ ngạ quỷ trong Kinh tạng Pali
Lời Phật dạy

Do nghiệp lực trói buộc, lúc từ trần, bà tái sanh làm nữ ngạ quỷ chịu nỗi khốn cùng phù hợp với ác hạnh của bà. Khi nhớ lại đám quyến thuộc trong tiền kiếp, bà ước mong đến gần Tôn giả Sàriputta, và bà liền đến nơi ngài cư trú. Bậc Ðạo Sư kể...

Đánh mất sơ tâm
Lời Phật dạy

Với người hảo tâm xuất gia, tâm ban đầu khi đến với đạo thật đẹp đẽ, trong veo. Họ nhàm chán sinh tử cùng với những não phiền, nhiễu nhương của đời sống thế tục mà quyết chí ra đi. “Một thời Đức Phật du hóa tại nước Xá-vệ, trong rừng Thắng, vườn Cấp Cô...

Phật dạy 5 điều thân kính với bà con
Lời Phật dạy

Mối quan hệ bà con cũng có những nhiêu khê và phức tạp, nếu không khéo thì từ thâm tình lại hóa ra giận ghét, thậm chí là oán thù. Cho nên Đức Phật rất tinh tế khi dạy phải thân kính với bà con. Bà con nội ngoại thân tộc nói chung là những...

Thân bệnh mà tâm không khổ
Lời Phật dạy

Già bệnh là một sự thật của thân này, ai rồi cũng phải trải qua. Hiếm hoi mới có người già mà ít hay không bệnh. Vấn đề là, làm sao khi thân già bệnh mà tâm bớt khổ hoặc không khổ? Thời Phật tại thế, trưởng giả Na-câu-la đã thỉnh vấn Thế Tôn về...

Đạo nghĩa thầy trò
Lời Phật dạy

Trong đạo, sự tôn kính vị thầy được nâng lên tầm thâm ân nan báo, “Nghĩa ân sư muôn kiếp khó đáp đền”. Vì sao vậy? Ở đời, ‘Kính thầy mới được làm thầy’, ‘Một chữ cũng là thầy, nửa chữ cũng là thầy’ là đạo lý sống, là tinh thần tôn sư trọng đạo...

Khởi lên ý niệm cai trị, quản lý liền rơi vào lưới ma
Lời Phật dạy

Pháp thoại này cho thấy Thế Tôn đã từng nghĩ đến việc thiết lập một xã hội đức trị lý tưởng trong đó có cai trị mà “không giết hại, không để người giết hại; không chinh phục, không khiến người chinh phục; không sầu muộn, không khiến người sầu muộn”. Đây là một ý...

Phật dạy về nhân duyên con người có thọ mạng ngắn dài
Lời Phật dạy

Sống lâu, khỏe mạnh là một phước báu lớn. Nhưng không phải ai cũng có được phước báo này. Bởi xung quanh ta vô thường luôn khấy đảo, nhiều người lần lượt ra đi lúc tuổi trẻ đầu xanh. “Một thời Đức Phật du hóa tại nước Xá-vệ, trong rừng Thắng, vườn Cấp Cô Độc....

Sức mạnh không phóng dật
Lời Phật dạy

Phóng dật là phóng túng, buông thả, chạy theo rồi dính mắc vào năm trần cảnh. Mắt thấy sắc đẹp, tai nghe tiếng hay, mũi ngửi hương thơm, lưỡi nếm vị ngon, thân xúc chạm êm ái là xu hướng bám víu của năm căn (giác quan) trước hấp dẫn của năm trần. Vô minh...

Hãy trân quý nhân duyên làm người
Lời Phật dạy

Sanh trong cõi người là có cơ hội thăng tiến lên các cảnh giới cao hơn nhiều nhất. Sanh được làm người gặp được Phật pháp là có cơ hội tu tập định tuệ hướng tới giác ngộ giải thoát ra khỏi luân hồi cao nhất. Chúng ta sinh ra là đã được làm người,...

Bình tâm trước tám ngọn gió đời
Lời Phật dạy

Có lẽ ai cũng cảm nhận được rằng, cuộc sống này hiếm khi yên bình mà luôn đầy ắp những biến động. Với nghịch cảnh, chúng ta bị tác động và chi phối thì đã đành. Nhưng với thuận cảnh, nếu không khéo giác tỉnh thì chúng ta cũng dễ bị tác động để tạo...

Đức Thế Tôn dạy nhận biết và đoạn khổ, không dạy về lý luận siêu thực
Lời Phật dạy

Đức Thế Tôn đưa tới lộ trình nhận thấy rõ quá trình pháp bất thiện chưa hiện khởi, khởi lên, và đoạn diệt, sống với nội tâm không bị phiền trược, tuệ tri chứ không dạy chúng sinh tranh cãi về những lý luận siêu thực, vượt qua khả năng thực chứng.  I. Duyên khởi...

Học hạnh không kiêu ngạo và nói ít
Lời Phật dạy

Với tâm kiêu ngạo, tự cao tự đại mà nói nhiều lại càng nguy hiểm hơn. Điều mà vị Tỳ-kheo vô sự cần thể hiện là bớt nói lại và nghe nhiều lên. Một thời Phật du hóa tại thành Vương Xá, trong rừng Trúc Lâm, vườn Ca-lan-đa. Bấy giờ Tỳ-kheo Cù-ni-sư vì có chút...

Người con Phật phải luôn hướng đến Chánh tư duy
Lời Phật dạy

Cần phải nhớ rằng những điều thầm kín trong tâm ý của mình, chư Phật, Bồ tát, chư Thiên, Hộ pháp và ma quỷ đều biết rõ. Do đó, để nhận được sự hộ niệm của chư vị, người tu cần phải tịnh hóa tư duy của mình bằng sự hổ thẹn, tự trách và...

Phước đức hao mòn
Lời Phật dạy

Phước đức là nền tảng của mọi điều thành tựu ở thế gian. Sức khỏe, tài sản, trí tuệ, danh tiếng, sắc đẹp cùng bình an, vui vẻ mà chúng ta có được đều do phước đức. Phước đức do mỗi người tạo ra, là thành quả của những nghiệp lành. Nếu biết tích lũy...

Người Phật tử cần làm giàu với năm mục đích cao thượng
Lời Phật dạy

Đề cập đến Phật giáo, xưa nay đa phần đều nghĩ về khuynh hướng ly dục, muốn ít và thanh bần. Ít ai ngờ rằng, Thế Tôn từng khuyến khích hàng đệ tử phải cố gắng làm giàu. Hãy gầy dựng tài sản, làm giàu với năm mục đích cao thượng. Một thời, Thế Tôn...

Đức Thế tôn giảng như thế nào về việc “vái tứ phương” Đông, Tây, Nam, Bắc và hai hướng Trời, Đất
Lời Phật dạy

Thế Tôn giảng thuyết những lời phương tiện để làm sáng tỏ ý nghĩa vái lạy 4 phương (Đông, Tây, Nam, Bắc) và 2 hướng trên dưới (Trời, Đất) theo tinh thần thực hành Chính pháp trong đời sống con người.  Nội dung được trích dẫn từ kinh Giáo thọ Thi – ca – la –...

Ads Blocker Image Powered by Code Help Pro

Đã phát hiện trình chặn quảng cáo!!!

Chúng tôi đã phát hiện thấy bạn đang sử dụng tiện ích mở rộng để chặn quảng cáo. Vui lòng hỗ trợ chúng tôi bằng cách vô hiệu hóa các trình chặn quảng cáo này.