Tết Thanh minh là một sự kiện tâm linh quan trọng của người Việt. Trong ngày này, người dân thể hiện đạo lý ‘uống nước nhớ nguồn’, bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên.
Mâm cỗ cúng Tết Thanh minh theo phong tục địa phương.
Vậy lễ Tết Thanh minh 2024 là ngày nào? Nguồn gốc, ý nghĩa của lễ Tết Thanh minh ra sao sẽ được thông tin chi tiết trong bài viết dưới đây!
Lễ Tết Thanh minh 2024 là ngày nào?
Tết Thanh minh thường không có ngày cố định mà thời gian sẽ bắt đầu từ ngày 4-5/4, sau khi kết thúc Tiết Thanh minh và kết thúc vào khoảng ngày 20-21/4 Dương lịch. Năm 2024, Tết Thanh minh rơi vào thứ Năm ngày mùng 4/4 Dương lịch nhằm ngày 26/2 Âm lịch.Vào ngày lễ này, con cháu tụ họp lại về thăm mộ ông bà tổ tiên, cùng nhau dọn dẹp và bày biện mâm cúng tươm tất dâng tổ tiên, cầu mong phù hộ các thành viên trong gia đình bình an, khỏe mạnh.
Nguồn gốc lễ Tết Thanh minh
Tiết Thanh minh là tiết thứ 5 trong 24 tiết khí được lập lịch theo quan niệm của các quốc gia phương Đông, bắt đầu sau ngày lập Xuân 45 ngày và sau Đông chí 105 ngày. Thanh minh trong nghĩa đen là khí trời mát mẻ, quang đãng. Tiết thanh minh kéo dài khoảng 15-16 ngày và ngày đầu tiên được gọi là Tết Thanh minh.
Ý nghĩa của lễ Tết Thanh minh
Theo truyền thống của người Việt Nam, Tết Thanh minh là ngày con cháu hướng về cội nguồn tổ tiên. Dù đi làm xa thì vào ngày này cũng về tụ họp để tảo mộ, quây quần, làm mâm cúng tổ tiên tươm tất để thể hiện lòng thành kính với ông bà.
Khi đi tảo mộ, người dân thường sửa sang, quét dọn mộ phần của gia đình mình và những nấm mồ vô chủ hoặc những mộ phần ít người viếng thăm. Mọi người cũng thắp cho mỗi ngôi mộ xung quanh một nén thương để tỏ tấm lòng với người đã khuất.
Ngoài ra, ngày lễ này còn dạy con cháu biết kính trọng, yêu thương, thể hiện lòng hiếu thảo đối với ông bà, cha mẹ khi còn sống, làm trọn đạo lý “uống nước nhớ nguồn” tốt đẹp mà tổ tiên đã dạy dỗ.
Những việc thường làm trong ngày Tết Thanh minh
Trong ngày Tết Thanh minh, người dân Việt Nam thường có tập tục đi tảo mộ ông bà tổ tiên. Con cháu đến nghĩa trang để sửa sang, dọn dẹp, chuẩn bị lễ vật và thắp hương cho mộ phần.
Sau khi tảo mộ xong, con cháu về dâng mâm cơm cúng gia tiên đã chuẩn bị sẵn trước đó, cùng sum vầy, trò chuyện và ăn uống với nhau để gắn kết tình nghĩa gia đình.
Cúng Tết Thanh minh cần chuẩn bị lễ vật gì?
Tùy theo phong tục từng địa phương, mâm cúng Tết Thanh minh sẽ khác nhau, nhưng chủ yếu vẫn là một mâm cơm dâng ông bà tổ tiên.
Lễ vật cúng Tết Thanh minh thường bao gồm xôi, gà, cơm, canh măng, miến xào, trầu cau, hoa quả, tiền vàng, hoa, hương, đèn cầy.
Cách cúng ở ngoài mộ:
Sau khi tảo mộ xong, gia chủ bắt đầu sắp xếp đồ cúng. Hoa quả và tiền vàng được đặt chung, nhưng lễ mặn thì đặt riêng. Sau đó, gia chủ thắp nhang, đèn, cắm 1 hoặc 3 nén nhang và vái 3 lần để bày tỏ lòng thành với thổ công thổ địa, tiếp đó là mời gia tiên về và bắt đầu đọc bài khấn vái cho tiết thanh minh.Trong lúc chờ hương tàn, gia chủ cùng các thành viên ra khu lăng mộ của gia đình để thắp hương và xin phép dọn dẹp. Khi tuần hương được 2/3 thì gia chủ có thể tạ lễ, hóa vàng, xin lộc rồi ra về.
Cách cúng tại gia:
Trước khi cúng, gia chủ cần dọn dẹp nhà cửa và bàn thờ tổ tiên sạch sẽ, sắp xếp đồ dùng ngăn nắp. Chuẩn bị mâm cỗ sẵn để cúng sau khi cúng thanh minh ở mộ về. Khi cúng, gia chủ thắp hương khấn vái tương tự như các tục cúng khác, nên thành tâm và thể hiện lòng thành kính với tổ tiên.
Đồ lễ
– Cúng Phật: Sắm đủ hoặc tùy duyên các loại: Hương, hoa, trà, quả, thực: (xôi, chè hoặc bát cơm trắng.)
– Cúng chư Thiên, Thần Linh: Sắm lễ như cúng Phật.
– Cúng hương linh, gia tiên: Sắm đủ hoặc tùy duyên: Hoa, quả, một mâm cơm (chay: rau, củ, quả; hoặc nếu là mâm cơm mặn thì chỉ nên có thịt tịnh nhục: thịt của chúng sinh đã chết, nhưng không do tự tay giết hoặc xui người khác giết hại).
Lưu ý:
– Hương: tùy duyên dùng hương cây, hương trầm… hoặc không có hương thì dùng tâm hương.
– Hoa: Các loài hoa có hương thơm (không kiêng về tên hoa và số lượng).
– Trà: Nước trà tỏa hương. Nếu không có nước trà thì có thể cúng bằng nước trắng.
– Quả: Số lượng tùy ý không kiêng kị 2 quả hay 4 quả,… và nên có loại quả chín thọ thực được.
Địa Điểm Bày Lễ
– Trường hợp chưa có bàn thờ: Sắp 1 bàn, để 3 cốc gạo, sắm 3 lễ bày trước cốc gạo: cúng Phật, cúng Thần Linh, cúng gia tiên.
– Trường hợp có bàn thờ:
+ Chỉ có bàn thờ Phật: Sắp thêm 2 cốc gạo bày hai bên cạnh/dưới nơi thờ Phật: 1 cốc để cắm hương bày lễ cúng Thần Linh, 1 cốc để cắm hương bày lễ cúng gia tiên.
+ Chỉ có bàn thờ thổ công: Sắp thêm để cúng Phật và hương linh tương tự như trên.
+ Chỉ có 1 bàn thờ hương linh: Sắp thêm để cúng Phật và chư Thiên, chư Thần Linh tương tự như trên.
Những lưu ý trong ngày Tết Thanh minh.
Khi đi tảo mộ ngày Tết Thanh minh, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:
Trước khi dọn dẹp mộ phần, nên thắp hương khấn gia tiên để xin phép. Phát quang cỏ rậm, đắp bồi thêm đất, trồng thêm hoa tươi và quét dọn khu vực xung quanh thật sạch sẽ.
Tránh dẫm đạp lên mộ hay đá đồ cúng khi đi ngang qua phần mộ của người khác.
Phụ nữ đang trong thời kỳ kinh nguyệt, phụ nữ có thai, người bị phong hàn thấp khớp không nên đi tảo mộ.
Hạn chế chụp ảnh, quay video tại khu vực nghĩa trang.
Không nên nói chuyện lớn tiếng, la hét, cười đùa hay bàn tán, chỉ trỏ vào người khác khi đi tảo mộ để thể hiện lòng thành kính với người đã khuất.
Hy vọng qua bài viết này, bạn sẽ biết thêm nhiều hơn về ngày lễ Tết Thanh minh để cùng gia đình đi tảo mộ, cùng sum vầy và tưởng nhớ tổ tiên của mình.
Lưu ý: Thông tin bài viết chỉ mang tính tham khảo!
