Chúng cháu rất thích Tết Trung thu vì được chơi lồng đèn, ăn bánh và ngắm trăng nhưng không biết nhiều lắm về nguồn gốc và ý nghĩa của Tết này. Chùa mà chúng cháu thường đi lễ cũng tổ chức Trung thu cho trẻ em, vậy Trung thu có phải là một lễ lớn trong Phật giáo không?

Tết Trung thu còn gọi là ngày tết của trẻ em, nhằm ngày Rằm tháng 8 âm lịch hằng năm. Trung thu có nghĩa là giữa mùa thu, trẻ em rất mong đợi được đón tết này vì thường được người lớn tặng đồ chơi, thường là đèn ông sao, mặt nạ, đèn kéo quân,… rồi ăn bánh. Ngày xưa, vào ngày tết này, người ta tổ chức bày cỗ, rước đèn và ngắm trăng. Thời điểm trăng lên cao, trẻ em sẽ vừa múa hát vừa ngắm trăng, ăn bánh. Ở một số nơi, người ta còn tổ chức múa lân, múa sư tử để các em vui chơi thỏa thích.

Tại Việt Nam, tết Trung thu là một phong tục, nét văn hóa có từ lâu đời. Các sử liệu hiện có không đề cập chính xác thời điểm du nhập, rất có thể được người Trung Quốc truyền vào nước ta từ thời Bắc thuộc. Theo tác giả Toan Ánh: “Tết Trung thu bắt đầu từ thời nhà Đường, thời vua Duệ Tôn, niên hiệu Văn Minh. Năm ấy vào đêm khuya rằm tháng tám, gió mát, trăng tròn thật đẹp, trong khi ngự chơi ngoài thành, nhà vua gặp một vị tiên giáng thế trong lốt một ông lão đầu bạc phơ như tuyết. Vị tiên hóa phép tạo một chiếc cầu vồng, một đầu giáp cung trăng, một đầu chạm mặt đất, và nhà vua trèo lên cầu vồng đi đến cung trăng rồi dạo chơi nơi cung Quảng.

Trở về trần thế, vua luyến tiếc cảnh cung trăng đầy thơ mộng nên đặt ra tết Trung thu. Lúc đầu, trong ngày tết này, người ta chỉ uống rượu, ngắm trăng nên còn gọi là tết Ngắm trăng (Nếp Cũ Tín Ngưỡng Việt Nam). Theo sách Việt Nam Phong Tục, tác giả Phan Kế Bính cho biết về phong tục trong ngày tết Trung thu của người Việt xưa: “Ban ngày làm cỗ cúng gia tiên, tối đến bày cỗ thưởng Nguyệt (ngắm trăng). Đầu cỗ là bánh mặt trăng (Bánh Trung thu, người Trung Quốc gọi là bánh Nguyệt), và dùng nhiều thứ bánh trái hoa quả, nhuộm các màu sặc sỡ xanh, đỏ, trắng, vàng”.

Bánh trung thu có hình tròn (như trăng tròn) tượng trưng cho sự đoàn viên, là lễ phẩm không thể thiếu để cúng trăng vào đêm Trung thu. Theo sách Đế Kinh Cảnh Vật Lược cho biết người xưa làm bánh Trung thu rất cầu kỳ. Bánh hình tròn, trên mặt luôn có in các hình Hằng Nga, Ngọc Thố. Theo thời gian, chiếc bánh ngày nay đã được mang nhiều danh hiệu khác nhau như bánh Hồ, bánh trăng, bánh đoàn viên. Theo truyền thuyết, thời Tây Hán, nhân sứ thần Trương Thiên đi Tây Vực (Ấn Độ) về, có mang theo các loại hạt mè, hồ đào, dưa hấu. Chính những thứ hạt này được người Trung Hoa dùng làm nguyên liệu chính để làm nhân bánh Trung thu nên được gọi là bánh Hồ (Ấn Độ).

Đến thời Huyền Tông nhà Đường, trong một đêm rằm tháng tám, vua và Dương Quý Phi ăn bánh này và ngắm trăng. Nhân đó nhà vua đã bỏ tên bánh Hồ và gọi là bánh trăng (nguyệt bính). Tên này thịnh hành cho tới ngày nay. Thời Tống, việc ăn bánh Trung thu chỉ giới hạn trong hàng quan lại, thượng lưu giàu sang quý tộc và là đề tài để cho các văn thi gia sáng tác, nhất là vào dịp trăng thu. Về sau, thời Nguyên-Minh thì ăn bánh Nguyệt vào mùa Trung thu mới phổ biến rộng rãi trong dân chúng.

Tết Trung thu của người Việt có nhiều điểm đặc biệt khác với tết Trung thu của người Trung Hoa. Theo phong tục người Việt, bố mẹ bày cỗ thường là bánh trái, trà nước cho các con ăn uống mừng Trung thu, mua và làm đủ thứ lồng đèn thắp bằng nến treo trong nhà và để các con rước đèn. Đây là dịp để con cái hiểu được sự săn sóc quí mến của cha mẹ đối với mình một cách cụ thể. Vì thế, tình cảm của mọi thành viên trong gia đình lại càng khắng khít thêm. Ngoài ra, cũng trong dịp này người ta mua bánh Trung thu, trà, rượu để cúng tổ tiên, biếu ông bà, cha mẹ, thầy cô, bạn bè, họ hàng và các ân nhân khác.

Người Việt thường tổ chức múa Sư tử hay múa Lân trong dịp tết Trung thu. Thời xưa, còn tổ chức hát Trống quân, chơi đèn kéo quân, rước đèn trong dịp tết Trung thu. Ngoài việc tạo vui chơi cho trẻ em (và cả người lớn) tết Trung thu còn là dịp để người ta ngắm trăng tiên đoán mùa màng. Nếu trăng thu màu vàng thì năm đó sẽ trúng mùa tằm tơ, nếu trăng thu màu xanh hay lục thì năm đó sẽ có thiên tai, và nếu trăng thu màu cam trong sáng thì đất nước sẽ thịnh trị v.v…

Riêng việc nhà chùa tổ chức vui tết Trung thu cho thiếu nhi chính là sự quan tâm, tạo niềm vui, giải trí và thư giãn cho các em đồng thời qua đó giáo dục thế hệ trẻ về lòng từ, sự biết ơn, chia sẻ trong tinh thần đoàn kết và tương trợ… Tết Trung thu nhằm ngày rằm, đây là lễ rằm bình thường chứ không phải lễ lớn như rằm tháng Tư (Phật đản) hay rằm tháng Bảy (Vu Lan).

Quảng Tánh

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

Bài viết cùng chuyên mục:

Cách nào để chuyển hóa tâm bực bội và nóng giận?
Vấn đáp

Thời gian gần đây, tôi bị bức bối nên dễ dàng giận dữ với bản thân mình và mọi người chung quanh. Tôi hay bực tức, nói năng cộc cằn vì những chuyện nhỏ nhặt. Đơn cử như một số đồng nghiệp hay hỏi tôi về chuyên môn bình thường (chỉ cần chịu khó tra...

Tại sao khi lễ Phật phải chắp tay?
Vấn đáp

Hỏi: Bạch Thầy, con có một thắc mắc nho nhỏ mong được quý Thầy giải đáp giúp con. Bản thân con cũng chưa được học Phật mà chỉ tín tâm với Phật, mùng 1 và ngày Rằm hay những dịp lễ, Tết con cũng thường lên chùa nhưng con luôn thắc mắc là tại sao...

Có cần cầu siêu và cúng cơm vào ngày giỗ?
Vấn đáp

Gia đình tôi theo đạo Phật, nay tôi muốn hỏi quý Báo những điều sau: Người thân của tôi đã mất cách đây 8 năm, nay sắp đến ngày giỗ, vậy gia đình tôi có cần lên chùa nhờ quý thầy tụng kinh cầu siêu và cúng cơm vào ngày giỗ không? Vì sao? Quan...

Có được thờ Phật và gia tiên nơi tầng trệt?
Vấn đáp

Người lớn tuổi như tôi muốn đến phòng thờ thường xuyên thì lên xuống rất khó khăn, vất vả. Bàn thờ Phật quá cao rất bất tiện cho việc thắp hương và dâng đồ thờ cúng. Xin hỏi, trước mắt có thể hạ thấp bàn thờ Phật xuống vừa tầm có được không? Có thể...

Tôn kính là gì? Những điều cần tôn kính?
Kiến thức, Vấn đáp

Trong cuộc sống hàng ngày chắc hẳn bạn sẽ không thể không có những lúc thể hiện sự tôn kính đến ai đó, đấng thần linh nào đó. Điều này rất dễ hiểu! Vậy tôn kính là gì? Trong Phật giáo có những điều nào cần tôn kính? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp...

Phát huy chánh kiến trước những luận điệu xuyên tạc đạo Phật
Điểm nhìn, Vấn đáp

HỎI: Tôi là một Phật tử trẻ, đang tìm hiểu về Phật pháp để ứng dụng trong đời sống. Hiện tôi đang phân vân về giá trị của đạo Phật bởi một số ý kiến phản biện như sau: Họ nói, đạo Phật chỉ thích hợp với người già, người lớn tuổi, người về hưu… vì những người này gần như đã buông bỏ tất cả các nhu cầu về cuộc sống, cần...

Có Nên Tin Vào Duyên Số?
Vấn đáp

HỎI: Tôi có xem sách bói toán nói về tuổi tác nam nữ khi lập gia đình, rồi nghiệm bản thân cùng bốn người bạn bị phạm vào tháng “Cô thần”, “Cô quả” hiện tại đều gặp trục trặc trong đời sống hôn nhân. Dù rằng, họ là những người có nhân cách tốt, là giảng viên giỏi, nhà quản lý tài năng và có đời sống vật chất khá đầy đủ. Vậy có...

Phật tử có được buôn bán thực phẩm “mặn” (sử dụng thịt làm thức ăn)
Vấn đáp

HỎI: Tôi được nghe, trong 5 nghề Phật cấm người Phật tử không nên làm có nghề bán thú vật và bán thịt. Vậy điều này có đúng không? Xuất xứ từ kinh sách nào? Người Phật tử kinh doanh buôn bán thực phẩm có sử dụng thịt thì có rơi vào trường hợp này không?  ĐÁP: Bạn thân mến! Kinh Tăng chi bộ, Đức Phật dạy:  “Có năm nghề buôn bán, này...

Linh hồn người chết đi về đâu?
Vấn đáp

Hỏi: Kính bạch Thầy, con nghe người ta nói, con người sau khi chết có một cái hồn tồn tại và rồi đi đầu thai, chứ không có nghiệp báo gì hết. Họ nói như thế có đúng không? Kính xin Thầy giải đáp cho chúng con được rõ. Trả lời: Vấn đề sau khi chết, linh hồn tồn tại hay không tồn tại và linh hồn người chết sẽ đi về đâu?...

Lạy Phật cách nào đúng?
Vấn đáp

HỎI: Tôi được biết lạy Phật nên theo cách “ngũ thể đầu địa”, đại thể là hai chân, hai tay và đầu đụng mặt đất, tâm thanh tịnh và trang nghiêm. Tuy nhiên thực tế tôi thấy nhiều người lạy Phật với những cách thức khác nhau: Có người ngửa hai lòng bàn tay, trán cúi đặt vào lòng bàn tay. Có người thì úp hai bàn...

Sự Linh Ứng Của Bồ-tát Có Mâu Thuẫn Với Luật Nhân Quả?
Vấn đáp

HỎI: Tôi là Phật tử, hiện đang là sinh viên. Gia đình tôi thờ Bồ-tát Quán Thế Âm. Trong quá trình tu học, tôi thường trì chú Đại bi, niệm danh hiệu Bồ-tát và nhận được nhiều sự nhiệm mầu linh ứng không thể nghĩ bàn. Tôi chỉ thắc mắc một điều là, theo luật nhân quả, những gì xảy đến với con người trong hiện tại là do nhân duyên đã gieo trồng...

Phải làm gì khi ta gây tổn thương cho người và họ trở thành kẻ thù của ta?
Đời sống, Vấn đáp

Hỏi: Ta phải làm gì khi ta gây tổn thương cho người khác và khi họ trở thành kẻ thù của ta? Người đó có thể là một người thân trong gia đình hay là một người bạn. Ta chẳng cần phải làm gì nhiều. Điều trước tiên là ta phải có thì giờ để...

Nghèo thì làm sao để bố thí và cúng dường ?
Vấn đáp

Hỏi: Mỗi khi đến chùa tôi thường nghe quý Tăng Ni và đồng đạo nhắc đến là phải nên bố thí cúng dường để được phước đức về sau. Nhưng gia cảnh tôi không mấy khá giả làm chỉ vừa đủ ăn thì làm sao mà có tiền để bố thí cúng dường? Tôi vẫn thắc mắc là chẳng lẽ những người có tiền của thường hay bố thí cúng dường lại càng được phước đức và...