Tương truyền, chùa Vô Vi được khởi dựng từ thời Đinh (thế kỷ X), sau nhiều biến cố của lịch sử, chùa được dời lên vách núi như ngày nay đã hơn 500 năm
Chùa chính chỉ rộng hơn 10m2 với các kết cấu chủ yếu làm bằng đá và gỗ “trơ gan cùng tuế nguyệt” suốt nhiều thế kỷ qua.
Cách trung tâm TP Hà Nội khoảng 20km, chùa Vô Vi nằm trên núi Vô Vi thuộc địa phận thôn Long Châu, xã Phụng Châu, huyện Chương Mỹ.
Ngọn núi đá Vô Vi nhỏ nằm tách biệt khỏi dãy núi Tử Trầm – còn gọi là núi Con Rồng; chùa Vô Vi được ví như viên ngọc, nằm chênh vênh giữa đất trời qua bao thế kỷ.
Cổng chính của chùa có ghi 3 chữ Hán là “Vô Vi Tự” cùng với hơn 100 bậc đá để lên Nhà thờ Tổ, Nhà thờ Mẫu, gian chùa chính cùng với vách đá treo chuông.
Tương truyền, Vô Vi là ngôi chùa cổ được xây dựng từ năm 968.
Thời Tiền Lê, chùa xây dựng ở chân núi Trạo có tên là Phúc Trù tự.
Đến thời nhà Trần, chùa được xây ở lưng núi gọi là Trai Tinh tự.
Thời Hậu Lê, niên hiệu Hồng Thuận thứ 6 (tức năm 1514) chùa dời lên gần đỉnh núi như ngày nay, đổi lại tên cũ là Vô Vi tự.
Chùa Vô Vi gắn liền với vị tướng Trần Văn Tăng, người xuất gia từ nhỏ. Sau khi chiến đấu dẹp thù trong giặc ngoài, ông lên núi Vô Vi dựng chùa ở ẩn. Là người thấm nhuần tư tưởng đạo Lão, ông đặt tên chùa là Vô Vi với tinh thần được biểu hiện trong bài thơ “Trùng phỏng Vô Vi tự” do chính ông sáng tác và khắc trên đá.
Bài thơ “Trùng phỏng Vô Vi tự” do đạo sĩ Trần Văn Tăng sáng tác và khắc trên vách đá của chùa.
Do diện tích nhỏ nên Chùa chỉ gồm gian Tam bảo với các bức tượng Phật với hình dáng không quá lớn. Mái ngói cũng đã phủ bóng của thời gian.
Bao quanh Chùa Vô Vi là những cây hoa Đại có tuổi đời hàng trăm năm.
Nằm sát bên hông chùa chính là Lầu Nghinh Phong với 16 cột đá lớn nhỏ. Trên chóp mái có hình tượng âm dương Lạc Việt bên trong vòng bát quái. Do thời gian, có một số chi tiết gỗ ở trụ đá áp mái đã bị hư hỏng.
Màu rêu phong của thời gian đã nhuốm lên từng viên ngói lợp của chùa.
Men theo vách núi là vị trí treo quả chuông bằng đồng được đúc vào năm 1814.
Ngay cạnh đó là một tấm bia đá có ghi thông tin về lịch sử ngôi chùa, rất tiếc đã bị một số người thiếu ý thức vẽ, thậm chí khắc chìm vào đá như hiện tại.
Cây cối ở Chùa Vô Vi quanh năm xanh tốt và tỏa bóng mát đem lại cảm giác dễ chịu, thư thái cho người tới vãn cảnh chùa.
Một ngôi tháp nhỏ thờ phụng các bậc tiền nhân gắn bó với ngôi chùa nằm gọn ở vách núi.
Dù khuôn viên không rộng nhưng cảnh đẹp hữu tình, chùa Vô Vi vẫn thu hút nhiều người dân và du khách tới hành hương vào các dịp lễ, tết.
Đình Tuệ
